Het Kenniscentrum Autisme wordt verbreed naar Neurodiversiteit, dankzij een subsidie vanuit de MDIEU-regeling en cofinanciering van het ASD. In een jaar tijd is er veel bereikt, aldus projectleider José van Echtelt: ‘Er is veel meer openheid en medewerkers geven aan dat hun werk en leven er zo veel beter op is geworden. Maar we merken ook dat meer aspecten van neurodiversiteit aandacht nodig hebben.’
Als er iets is wat José van Echtelt blij heeft gemaakt na de start van het Kenniscentrum Autisme, dan zijn het de reacties van collega’s: dat hun leven en werk er zo veel beter op is geworden. ‘We merkten dat er op de werkvloer veel behoefte was aan kennis over autisme. Met de inzet van onze ambassadeurs hebben we al veel mensen bereikt en is er meer openheid ontstaan om over dit onderwerp te spreken. Leidinggevenden zijn zich er meer van bewust: van de uitdagingen maar ook van de kracht van diversiteit.’
Veel reacties
De lancering van het Kenniscentrum bracht veel teweeg, zo blikt zij terug. ‘Het was stormachtig, want we hebben niet alleen intern maar ook buiten de organisatie overweldigend veel reacties gekregen! We zaten in een uitzending op Radio 1 en landelijke kranten hebben er aandacht aan besteed. Ook bijzonder is dat een van onze ambassadeurs, Marc van der Burgh, van de minister van Defensie de Francien de Zeeuwpenning heeft gekregen, een erkenning voor pioniers die zich inzetten voor een diverse en inclusieve krijgsmacht.’
Verbreding naar Kenniscentrum Neurodiversiteit
José is ervan overtuigd dat de openheid over autisme ervoor zorgt dat er minder uitval is van medewerkers, dat zij sneller kunnen re-integreren en vooral meer werkplezier ervaren. Het zijn soms kleine aanpassingen, zoals een prikkelarme omgeving, of een vaste werkplek, die het verschil kunnen maken. ‘Nu willen we ook aan andere aspecten van neurodiversiteit aandacht besteden, zoals ADHD of hoogsensitiviteit. Vanuit het Kenniscentrum kunnen we de krachten bundelen en kennis delen’, vertelt zij enthousiast.
Wat is neurodiversiteit?
Ongeveer een kwart van de Nederlandse bevolking is neurodivergent. Hun brein werkt net iets anders dan bij andere mensen. Vaak hebben zij een diagnose of label als autisme, ADD of ADHD, dyslexie, bipolaire stoornis, hoogsensitiviteit of hoogbegaafdheid. Neurodivergente mensen kunnen tegen moeilijkheden in de werksituatie oplopen als hun omgeving niet goed aansluit en hun talenten niet worden herkend. Ze kunnen vastlopen in hun werk, gefrustreerd raken of in conflicten terechtkomen. Dat kan leiden tot uitval of zelfs ontslag.
Misverstanden
Tegen welke problemen lopen neurodivergente mensen aan op de werkvloer? Het gaat bijna altijd om communicatie, legt José uit. ‘Er kunnen misverstanden ontstaan omdat neurodivergente mensen soms op een andere manier communiceren. Belangrijk is dat je je daarvan bewust bent. Neem bijvoorbeeld het opstellen van een vacaturetekst. Sommige woorden, zoals ‘we zoeken een flexibele collega’ kunnen bepaalde groepen mensen afstoten. Dus wees je bewust van je woordkeuze. Ook de manier waarop je naar een functie kijkt is belangrijk. Op missie gaan lijkt misschien een chaotische situatie, maar de realiteit is dat Defensiemedewerkers natuurlijk voortdurend trainen op hoe je onder dergelijke omstandigheden kunt blijven functioneren. Daardoor zijn ze goed voorbereid. Als je er op die manier naar kijkt, kan een functie veel meer mensen aanspreken.’
Wees je bewust dat niet iedereen op dezelfde manier communiceert. Met een open gesprek kun je veel problemen voorkomen.
Goed gesprek is het belangrijkst
Het belangrijkst vindt José dat mensen het gesprek aangaan met elkaar. ‘Het gaat heus niet altijd om grote problemen. Als je weet dat iemand snel overprikkeld raakt, kan het genoeg zijn om een momentje te creëren waarop iemand zich kan terugtrekken. Zo voorkom je dat het een groot probleem wordt.’
Ambassadeurs, e-learning en workshops
Het Kenniscentrum Neurodiversiteit heeft drie speerpunten, waaronder de inzet van ambassadeurs die zelf een vorm van neurodiversiteit hebben. Zij vertellen hun eigen verhaal en dat werkt vaak verhelderend. Zo doorbreken ze stigma’s en dat zorgt voor meer kennis en begrip. Ze kunnen dat op verschillende manieren doen, bijvoorbeeld met een blog, een lezing, of een workshop. Als tweede activiteit wil het Kenniscentrum Neurodiversiteit een e-learning ontwikkelen. Deze is bedoeld voor instructeurs bij Defensie, en in een later stadium voor leidinggevenden. Het gaat om basisinformatie, hoe je om moet gaan met neurodiverse mensen. Voor de ontwikkeling van de e-learning betrekt het Kenniscentrum onderwijskundigen en onderzoekers van de eigen organisatie. Tot slot is het de bedoeling om de bestaande workshop autisme uit te breiden met neurodiversiteit. Er zijn plannen om met behulp van een VR-bril mensen te laten ervaren welke beleving neurodiverse mensen meemaken.
MDIEU-subsidie voor Kenniscentrum Neurodiversiteit
Het Kenniscentrum Neurodiversiteit is gefinancierd met subsidie vanuit de MDIEU-regeling en met cofinanciering van het ASD. Het project sluit aan op twee thema’s van duurzame inzetbaarheid: het bevorderen van gezond, veilig en vitaal werken en het bevorderen van goed werkgeverschap en goed opdrachtgeverschap. Het project is in het najaar van start gegaan loopt tot en met eind 2025.
